-
Titel
-
1987-1988 | 2
-
Nummer
-
2
-
extracted text
-
Beste lezers,
Reden tot een voorzichtig "hoeraatje" is er wel.Deze
tatanukiki heeft méér medewerking gehad dan sinds lange
tijd is voorgekomen. Maar zoals u ziet aan de omvang
van dit nummer (20 pagina's) hebben we nog steeds behoefte
aan enthousiaste(of niet-enthousiaste: ils "het" maar
schrijft) één-of-twee-pagina-redacteurtjes . Ook een (strip)
tekenaar is van harte welkom.
Maar niet langer gezeurd. Met de lente in aantocht (en
nog een tijdje later zwoele zomeravonden) is er geen reden
tot pessimisme . Wist u dat pennen, bij temperaturen van
boven de vijftien graden, veel sneller over het papier
gaan? Ons volgende nummer zal waarschijnlijk begin mei
verschijnen. Misschien is het dan wel twin-tig graden!
Een heerlijk vooruitzicht: die uitpuilende la, vól kopij,
op het secretariaat!
Tot slot: veel plezier bij het lezen!
HlEOUfüllPGAVE
+ \·/oord v0.11 het [)<,::;stuur van Tanuki
2
+ " De binnenzi .jdP van ,Japan" naar bui tPn :ni r.-1ch-t
+ Geisha
3
5
6
+ Oyako- don (rtece pt)
9
+ 1\i~?
15
1
+ " Het Zwaard " ( kort vcrha,a l)
1
+
11
lli::·t Eut'
12
(kort ver\·_laal)
1
13
15
+ KaHa11arv..
:, i:-Ji[-;H
+
11
11
'].1o,:•1::0J1:G t
(T;c.rnbcrich.t)
20
(kc rt vc~dléJ.,al)
1
-
j. -
1
1
WOORD VAN HET BESTUUR VAN TANUKI
Het weekend Parijs dat uiteindelijk toch nog doorging , was een leuke afsluiting
van de tentamenperiode en een gezellig begin van het tweede semester.
Met het nieuwe semester zijn er ook weer wat nieuwe plannen op tafel gekomen.
Naast de gebruikelijke borrels in Camino (in april op donderdag na de Paasva;..
kantie),film en lezing , zijn de geplande activiteiten in chronologische volgorde:
korte vervolg-cursus shÜji (kanji) bij voldoende belangstelling;
er komt een inschrijflijst bij het secretariaat
we hebben verzocht toegang tot het "Seminar on European & Japanese Trade
Relations: OPPORTUNITY KNOCKS!" te krijgen voor een studentenprijs (eigenlijke
prijs is f595,- excl.BTW)
een paar dagen van tevoren horen we of dit mogelijk is
het seminar wordt gehouden op 17 maart in het RAI congrescentrum te Amsterdam
de uitstekende koks van Meidiya in Amsterdam zijn bereid om aan kleine groepen
Japanse kookles te komen geven op zondagmiddag
meer informatie t.z.t. op het prikbord bij het secretariaat
Prof. van Gulik is zo vriendelijk om een rondleiding te geven door de tento~nstelling van Kawahara Keiga in het Museum van Volkenkunde na de Paasvakantie
ook na de Paasvakantie: 16 april, het snel traditie geworden Tanuki-feest
voorlopig tot slot: Japans Film Festival van 24 t/m 27 mei in samenwerking
met de Japanse Ambassade
Als er verder nog wat georganiseerd wordt, zal dit altijd aangekondigd worden
op de muur bij het secretariaat. Voor ideeën staan wij natuurlijk altijd open.
Veel succes de rest van dit studiejaar, groeten namens Tanuki,
Renée Pompen
- t-
DE Bll!NENZIJDl~ VAN JAPAN NAAR BUITEN G1rnRACHT.
torig j aar verscheen e r een boek dat voor Japanologen in
de dop bijzonder interessant is, omdat het nu eens niet slechts
de ges c hiedenis, de politiek of de economie van Japa n belicht.
Kimiko Kawabata beschrijft het Japan van alledag, vanuit het
gezichtsveld van een vrouw die in Japan geboren en opgegroeid
is en in Nederland gewoond en gewerkt heeft. Zij heeft als geen
ander de soms g rote verschillen in gewoonten, volksaard e n gedragspatronen kunnen signaleren, vaak tot haar eigen verbazing
of zelfs ontzetting. Zo was ze nog niet zo lang in Nederland
toen ze vol schrik zag dat mensen die op straat een geldstuk
vonden er met hun voet op gingen staan. Dat is voor ons heel
gewoon, maar in Japan zou men zoiets nooit doen. Ergens met de
voet naar wijzen wordt ervaren als bezoedeling van het desbetreffende voorwerp, omdat voeten en schoenen worden geass ocieerd
met onreinheid.Op een ding gaan staan is helemaal uit den boze,
dit komt voort uit het Japanse geloof dat voorwerpen een ziel
bezitten en dat om die reden het omhulsel van die ziel goed behandeld dient te worden. Wanneer men een Japans huis betreedt,
moeten de schoenen bij de voordeur uitgetrokken worden om al le
onzuiverheid daar achter te laten, hetgeen voor onwetende westerlingen een bron van schaamte kan zijn wanneer blijkt dat de
sokken die ineens aan de openbaarheid blootgesteld moeten worden, niet al te schoon zijn of zelfs gaten vertonen.
Zo beschrijft Kim iko Kawabata op luchtige wijze vele onderwerpen, te beginnen bij de jaarlijkse evenementen, overgaand naar de oorlog, het leven in het hedendaagse Japan e n
tot slot leven in twee culturen.
In Japan kent men vele traditionele g ewoonten en jaarlijkse evenementen waarvan de viering regelmatig de sleur van
het dagelijks leven doorbreekt. Voorouders worden herdacht,
onder bloeiende kersebomen wordt gezon gen en gedronken en er
word t veel a andacht geschonken aan de wisseling van de seizoenen. ll e ochtend van de eerste dag van het jaar is bepalend voor
het verdere verloop van het jaar en jongens en meisjes hebben
e.
respecti'velijk op de vijfde dag van de vijfde maand en de derde
da n: van de derde maand hun eigen feestdag.
-3-
,J e timede vereldoorlog en vooral de atoombommen die op
Nagasaki en Hiroshima gevallen zijn hebben diepe sporen in Japan en haar bewoners nagelaten. Kimiko Kawaba ta schrijft dat
dat ook niet verwonderlijk is wanneer je je realiseert dat er
2.50 □ .noo slachtoffers vielen,dat de keizer zijn c oddelijke
status ontnomen werd en dat er nog steeds mensen sterven die
toen in aanraking kwamen met de radioactieve straling van de
atoombommen. In feite is de oorlog in Japan nog niet afgelopen
v::i.nwege het feit dat n en daar no g regelmatig eeconfronteerd
wordt met nu al een tweede generatie stralinr;sslachtoffers,
de k ind eren van toen besmette ouders.
Vol g ens Vimiko Kawabata is het leven in het hedendaagse
Japan erg ,n aterialistisch. Doordat na de tw eecle wereldoorlog
de uit gaven voor militaire doeleinden beperkt bleven ging alle
aandacht naar het produceren van goederen die in de primaire
levensbehoeften van de Japanners voorzagen. Hierdoor ontstond
een enon~e economische groei en luxe-artikelen overspoelden
de markt. Deze ontwikkeling veranderde ook het één en ander
aan de Japanse eetgewoonten. Wat vroeger zelf 17,esneden werd,
is nu veelal kant en klaar(insutanto) tekoop, voorgesneden,
voorgebakken of voorgekookt. '!'och is de Japanse vrouw nog altijd erg bedreven in het klaarmaken van exclusieve, zeer fraai
uitziende schotels en hapjes, wat haar tegenwoordig natuurlijkmaklrnlijker gemaakt wordt door middel van vele eledrische
keukenapparaten. ',ierder worden in dit hoofdstuk over het hedendaagse leven vele andere aspecten beschreven, zoals het chronische ruimtegebrek, de positie van de vrouw, de ho r:; e yen,
kortom, koren op de molen van een rechtgeaarde Japanoloog.
Tot slot beschrijft Kimiko Kawabata hoe zij zelf het leven in twee culturen heeft ervaren. Het is heel P;rappig om te
lezen hoe :'lij toen ze net in Nederland was over onze g ewoonten
dllcht. Ze vond het maar vies om elkaar te zoenen b .i j een heg roetinr; en haar hand deed pijn na een stevi g e handdruk.
h l met a l is "lJe binnenzijde van ,lapan" 0,en P:oed l eesbaar boekje, waarin ,":etracht wordt duidelijker te maken 1• c1,t
de dr:L .i fve r en van ,J rnianners ,~j_ jn en welke mi.sv0 r stand en er
kunnen ontst::ian •.-•srnneer twee cultur en elk;a a r te," 8n k omen.
IH len van Weely.
,.
In dP. J.001,, van m.ijn lant~·p bestaan heb 5-k VP.le l:oppen zj.:-n r ollen . Dat
i3
i.}:'(~11
Pre; lJrc tti g :Lot , voorP.l ni et 017Kla.t ik :~E:lf 3chijnb;:1,c:~r Le t cr:•u:.-1igr:;
l even heb . Ik ben r::Pn (nan.r eit::,?n ide e ovc~:r:-c1ro,.rcn de;:_;-c lijk v(~rv~::.,1.rclicd)
japan.G zwaa1~d. Vo1e/:!nf3 mij Gtarn ik uit de mi<ldelrJF!\1_1_.-:cn. Dut is verschrik-
kelijk 12.ne- Ge lede n e n in mijn ho1::!d.anit;l1eicl van vééJ. te oude r.;ok l P:·:;ri_-jp
ik dan ook niets van de mP.nselijJ:~:e kla;:,,czanc:; ovr~:r de v 2 rt_;;.i.n!-:-:~J..i,j.1~he irl v 2x1
het leven . Als mij cle keuze was ce laten , rlan h::td il<: een er.itst.okje w51Je11
zijn . Die dinc-en snéuvelen ti::nr:d.nste ! Ha.:.1.r c;oeri , dit zj jn al:lem0? ..l hijz~,l<:(~-'l .
Ik Hil het hebben over mijn huidic;e toestand .
Die la.at ·weinig te wensen over.. Ik han c aan de muur va.n e2n holl,::uH!.se
huiskame r, als s i er- stuk . Elke <lag- zie ik een rustige man in U.c k2,mer
zitten . Hij kijk t tel1:1vis i e , schrijf t brieven en dergelijkt~ , zet een korje
koffie , eet een k.oek"ie , c:aat de deur uit en komt weer terug, ler-:st B!.~n
tijdschrift of een kra.nt en voert telefoongesprelrJ.:.en . Een s~.:i..ai ui tzj cht?
Welnee ! Ik geni et van mijn oude dac; en het kan me n iet na~t-i eenoec zijn .
Maar bejaar d of niet , ik b en besmAt met actie . De bur en verhuisdPn en
e r k,-m.m hier naast zo ' n moderne herri eschoppe r wonen . U l.•!eet 1.-.,el , zot n
verslaafde van boem- boem of boern- bóern- boem-bóem- boemerdeboerner<l1.:,-b62m -=muziek . En deze r i tmes k l onken , t o t bóem- tvo r dens toe , van ' s uorf_;ens
v roeg to t ' s a v onds la:-:it, a l s
ef.'Il
soor t be p;ele i <lcnde levensroîfel , cloor
onz e buur- muur . Natuurl ijk begon de rus t ig-e ma,n zich OJJ te vr.- :? ten . Oren
kun je nu eenmaal niet , zoals oe;en, d i cht doen en wat d.at c?s-:tngaat 7,ou de
SchcpJ>i ng zo nu en dan gemode rniseerd moe t en worden .
Ora een lane ve r haa.l kortPr te maken: wij , mijn hnrJ.s P.n ik, zi jn vann_-:1.cL t
1
o p pa.d t:ega;:1.n. Via de rlakgnot klornmen we het lm.urhuj_s bin:0en en d:1.;::tlflen
zacht àe trappen n.f , Ik gaap te vocn·:-tdurend , want vfu1 rlj t soort z.ocen-1.:)_inde
"a,vnn t uren :i heb iJ.: rni,j.n buik meer dan v o l . 1-'iaar als het moet , dan i::oet
he t ::12~.zi.r .
;e slopen de k:d..Ptcr v2.n de jone·c lnJ.u·cder bin2-i0:n en d2,0,r l;;i,c:~· hij ,
ht!t locü-2 r ! J)c vent die de oorzai::ü. \·ras van al onze frus tratic3 . Ja , i .k
br:•[.;on tóch weer ;:;trijdlust in me te voelen , cU e ko?lblcH~d:i ce üra.nc: om
voor eens en al ti;jd. af te :r:e.kenen ••• en d:-~,a.r r;in.:--s ik, su.i zpncl clon:r de l11cfi t .
GEISHA
Vaa k kc>m je in kranten, tijdschriften of op 'rV onderwerpen tegen, waar je eigenlijk wel wat meer over zou willen weten. Vrijwel alle feiten en wetenswaardigheden met betrekking tot Japan stàan heel handig bij elkaar in de Kodansha
Encyclopedie. Nog hcmdi (Ser is het wan,,eer iemand anders ze voor je opzoekt.
\iat is nu een ~sha_ precies, bijvoorbeeld.
Een Japanse man die zich een geisha kan permitteren, prijst zichzelf gelukkig:
zijn vrouw en een geisha vullen elkaar uitstekend aan. Van een echtgenote wordt
bescheidenheid gevraagd, een geisha moet gedurfd zijn. Een vrouw is sociaal gereserveerd, een geisha grappig en spraakzaam. Terwijl van een huisvrouw geen
sensuele uitstraling geëist wordt, wordt van een geisha een zekere sexuele allure
verwacht. Een getrouwde vrouw wijdt zich aan huis en famj_lie, een geisha is per
definitie ongetrouwd. Een man heeft een geisha nooit voor zich alleen: ook al
heeft e en geisha een langdurie;e intieme verhouding met een klant, ze zal er altijd vaste klanten op na houden om van afspraken verzekerd te zijn.
Karyukai heet de ceisha-wereld, wereld van bloem en wilg. Meisjes die besluiten
geisha te worden, moeten eerst een leer- en observatietijd volgen, de minarai.
E:en leerlinc; heet maiko.Je hoeft geen maiko geweest te zijn om geisha te kunnen
worden, maar heb je dit traditionele pad wel gevolgd, dan sta je later als geisha in hoger aanzien. Een geisha wordt opgeleid in een geisha-gemeenschap, een
hanamach:i, die verbonden is aan een theehuis; een soort restaurant waar vaste
klanten na het werk iets (meestal sake) komen drinken.
Veel geisha's, vo oral in 'rokio, wonë-;:;-in een eigen appartement. Waarom bestaan
er dan toch geisha-huizen? Door hun sfeer helpen ze een beginnende geisha zich
aan het geisha-leven aante passen. Als ze eenmaal wat ervarin!;· en wat klanten
heeft, verhuist ze vaak naar haar eigen appartement. Maar haar kimono's blijven
op haar werk hangen, want elke geisha moet wettelijk bij een geisha-huis, Qt:~,
aanc-esloten zijn. De eigenares van een okiya wordt moeder, okasan, genoemd.
Elke maiko krijst als mentor een geisha toegewezen die al eerder aan de opleiding
begonnen is en dan ook oudere zuster, onesan, wordt genoemd,
Een aantre.kkelijke sfeer voor gasten creëren, etiquette, een gesprek op gang
brengen, de gasten amuseren vormen voor een goede geisha geen probleem, Maar een
geisha is wel meer dan een soort vrolijke noot op party's, 'Gei' betekent tenslotte kunst en 'sha' staat voor persoon, Een geisha is dan ook gespecialiseerd
in de belani:;rijkste traditionele kunstvormen: dansen en de shamisen, een driesnarig
instrument, bespelen, '1'radi tioneel was de shamisen het beroepskenmerk van de
geisha, 'i'ot na de Tueede ',/ereld Oorlqg leerde elke jonge geisha erop te spelem.
Zelfs nu nos leert een geisha die danseres wordt en nooit in het openbaar muziek
speelt, op de shamisen te spelen om het begrip voor de dans te verho:;en,
':iie shamisen speelt, moet alles wat een klant wil zingen, kunnen begeleiden.
:-:lke geisha heeft of muziek of dans als specialis'J.tie. Onder Kyoto-geisha's
hebben ,1e danseressen een hoger aanzien dan musici. ,
~;en va11 ,. e belangrijkste taken van de geisha is het mannelijk ego strelen. In
eerste instantie niet door met een klant naar bed te gaan, maar .. vel door hem een
aangename avond te bezorgen, Overigens zal een man niet gauw met een geisha slapen, \·/ ant als zijn hartstocht bekoeld is, kan hij de verhouding niet zo makkelijk
verbreken. Dooruat de geisha aan 'zijn' theehuis verbonden is, wordt het heel
moeilijk daar nog langer te komen, Daarom zorgen mannen er voor niet al te intiem met een :;eisha om te :;a,m. Bovendien is het heel duur een getsha als minnares te hebben, want de man moet haar voortdurend geschenken geven,
Een boifurendo, of minnaar, is een andere zaak. Een vriend geeft geen dure geschenken aan zijn geliefde geisha, hij bezor;;t haar plezier, Een geisha kan zel f s
een vriend hebben als ze al een bec;chermer heeft. Voor de '.l'wee ie Wereld Oorlog
moest een geisha e," n beschermer, danna, hebben om haar financieel te onderhouden,
lfo is deze ondersteun in,,;- niet meer nodig en staat he t een geisha vr i j een man
als danna te kiezen of niet, Vroe 1.;er echter koos cie okasan een belan,,, rij ke klant
- b -
v oor de maiko, met wie ze ook de ' ontbloemings ce r emonie', mizuage, moes t onder gaan, voordat ze de volledige geisha-status kon bereiken.
Een mizua ge duurde zeven dagen. Voor de ceremonie legde de okas an drie eieren
bij het kussen en trok zich terug in een aangrenzende kamer. M'en toe hoestte
ze of maakte ze lawaa i om het meisje te laten merken dat ze .in de buurt was.
De man vroeg de maiko te gaan liggen, brak de eieren, at de dooiers op en wre ef
het eiwit t ussen haar dijen. "Dit is mizuage, slaap lekker, liefste," zei hij
dan en deed het licht uit. Tegen het eind van de week was de maiko gewend aan
dit ritueel en ontspannen voor de mizuage door de man, die heel viriel was door
de eieren.
Hoezeer veel Japanners de traditionele kimst ook waarderen en hoeveel sommige
mannen ook van het gezelschap van geisha's genieten, niemand zou willen dat hun
dochter geisha werd. Dat een geisha vaak de minnares van een man wordt, is de
hoofdreden. Verder wordt beweerd dat geisha's door de omgang met mannen hun
bescheidenheid, onschuld en zuiverheid verliezen, dé kwaliteiten voor een Japanse
vrouw.
Vroeger werden, vooral in tijden van hongersnood, meisjes door geisha-huizen geadopteerd. Hier leerden deze meisjes, shikomi genaamd, in ieder geval wat vaardigheden en goede manieren en het bracht een gezin weer wat geld op.
Geisha's komen uit alle milieus, Sommige vrouwen hopen een man tussen hun klanten te vinden. Geisha's gaan vaak om met rijken en beroemdheden en soms levert
dat inderdaad een huwelijk op.
De eerste jaren verdien,d:-,een geisha niet veel. Soms begint ze zelfs met schulden:
ze is nog in opleiding, heeft nog geen vaste klanten en moet veel geld in kimono's
investeren, Een- of tweemaal per maand wordt het salaris uitbetaald, Een registatiekantoor, de kemban, int de rekeningen en betaalt elke geisha per uur uit,
Klanten betalen bijna nooit contant: een rekening aan het eind van de avo11d overhandigen zou een belediging zijn, Alle geisha's hebben het zelfde uurtarief, onafhankelijk van schoonheid, ervaring of bekendheid,
Dat het begrip 'werk' in relatie tot geisha een beladen begri p is, blijkt uit
het feit dat het salaris van een geisha altijd een beetje gecamoufleerd wordt,
Iedereen · weet dat een deel van het feestend gezelschap betaald wordt om er te
zijn, maar om niemand te beledigen bestaan er allerlei eufemistische termen voor
het salaris van een geisha, zoals !!_~adai of g;y_okudai, bloemen- of juwelengeld,
Hiernaast ontvangen ze vaak fooien van klanten, die hoog op kunnen lopen en waarover ze geen belasting hoeven te betalen.
"Konban ozashiki ga kakaru" betekent voor een geisha dat ze moet werken. l:en
zashiki is de ruimte waar party's gehouden worden. Op een party verdelen de ge isha's
zich over de gasten. Elke geisha moet een bepaalde tijd bij de belangrijks ~ asten
doorbrengen, dus als daar een plaats vrij- komt vult een andere geisha die onmiddellijk op. Als een zashiki lang duurt, worden de geisha's laat .i.n de avond afgewisseld door een volgende ploeg,
Mannen gaan na ar een zashiki omdat ze er probleemloos kunnatn flirten: een Japanner
met een veilig familieleven en een goede baan heeft geen behoefte aan een roma nce
die zijn zekerheden bedreigt.
Een ambitieuze manager zal er altijd voor zorgen dat hij bekend is in thee huizen
en een aantal top-ge isha's kent. Zulke relaties zijn belangrijk als je in de toekoms t een hoge functi e wil bekleden, Jon;::e mannen in wie de firma wel wa t ziet,
worden vaak expres meegenomen , zodat ze al vast wat ervarin.c; op kunnen doen , De
twe ce bekendste hanamachi in 'l'okio zijn Shimbashi en Akasaka, speel tuinen voor rijke en invloedrijke mannen. Veel Japans e politieke en zakelijke transacties worden
daar afgesloten, vaak in aanwezigheid van geisha's. Daardoor zullen concurrenten
no oit dezelfde theehuizen bezoeken . Een geisha mag volgens haar erecode niet s
do,-1rvertellen, maar veel bedrijven nemen het zekere vo or he t onzekere.
Omdat het bedrijfsleven de gro ot s te 'sponsor' is van de geish,:1, , l oopt het aantal
·.eis ha I s paral Lel met de e conom ie. De jaren zestig waren top- jaren voor Japan en
de hanamachi bloei.den drift ig mee, I n de jaren zeventig daalde de e e e ~-
C?Jl,1J (M,,\cruur
situatie en ook in de bloem- en wilgwereld moest gesnoeid worden.
Het geisha-systeem ontstonû rond het midden van de Edo-periode (1600-1868). De
eerste geisha's waren mannelijke entertainers en vandaar dat de eerste vrouwen
in het vak onna geisha genoemd werden. Later werden het meer en meer vrouwen d i e
het beroep uitoefenden en werd met de term geisha een vrouw aangeduid. Het eerste
opgetekende c;ebruik van de term geisha komt men in ~,oto in 175 -1 en in Edo (het
huidige 'l'okio) in 1862 te:;·en. Voorlopers van de geisha's zijn de shirabyÛshi,
die dansere s sen en vaak minnaressen van de samurai en de hof adel waren rond de
twaalfde eeuw.
I n de zeventiende eeuw bestonden er een so,, rt staatsbordelen, de ~aku. De geisha's hadden hier een afzonderlijke rol, zij zorgtlen voor entertaüunent. Later
vervaac;ue het onderscheid tm;sen de yÜ;jo en de geisha.
i n het beg in van de ne (_;entiende eeuw stonden de haori p;eisha van l"ukag awa (zo
genoemd naar de haori, een soort overjasje dat ze over de kirnono droegen) bekend
om hun iki, een :;;;~;-VJ.n esthetica. lki zijn betekende gedistingeerd maar niet
blas6 en onschul dig maar ni.et naief zijn. Vele kunstvormen van deze periode zijn
geïnspireerd op de eeisha.
Eind vorige eeuw waren de 3:eisha's zeer en vogue. Ze gingen volgens de laatsk.,
mode gekl eed en werden aanbeden om hun stijl. Hun manier van kl eden en hun kapsels werden door veel vrouwen geïmiteerd. Maar later bleek dat ze zo verloren
wat hen als geisha onderscheidde •• In de jaren twintig van deze eeuw sloegen
geisha's dan ook totaal o~ werden ze een soort traditie-bewaarders. Een geisha
in vol ornaat nn z i et er f an ook praktisGh hetzelfde uit als een officieel
;,eklede geisha u:lt 18'/5. ]M.,
'.1enée l'ompen
Als volbloed Japanologen hebben de meesten van ons tijdens het wee kend in
Parijs (5 t/m 7; februari) Japans gegeten. Er waren genoeg Japanse restaurants
waar je voor een redelijk bedrag goed kon eten. Van Mevrouw ~ukae kregen we
het adres van Naniwa, een restaurantje waar alleen Japanners kwamen en tij ·.:ens
dit weekend dus een heleboel Nederlanders.
In Het Groot Japans Kookboek vond ik het recept van oyako-don, wat bijna
iedereen gegeten heeft. Het wordt met 'een huiselijk hapje' omschreven; voor
de thuisblijvers volgt hier dus het recept:
Ingrediënten:
4 kommen warme gekookte rijst
100-150g wit kippevlees
1 of 2 preien
½ ui
3 eieren
Saus:
1/3 kopje sojasaus
2½ eetlepel suiker
2 eetlepels Sake
1 2/3 kopje Dashi-Jiru bouillon
Benodigheden:
1 pan met deksel
1 kom
1 garde
1 schuimspaan
4 eetkommen
Voorbereiding:
15 minuten
Kooktijd:
15 minuten
Snijd het kippevlees in blokjes.
\vas de prei en snijd hem in schuine schijfjes can 5 mm dikte;
snijd de halve ui over de lengte in dunne plakjes.
Kluts de eieren in een aparte kom.
Meng de ingrediënten voor de saus en warm ze op in een klein pannetje.
Neem een kleine koekepan (of een . grotere, als men meer dan 1 portie
tegelijk klaar wil maken), doe daar wat olie in en braad hierin een kwart
van de hoeveelheid kip en groenten. Doe het deksel op de pan en laat de
kip gaar worden. Giet dan een vierde deel van de geslagen eieren over de
hele oppervlakte van de pan, bij voorkeur via een schuimspaan. Laat dit
enkele minuten meesudderen. Het ei moet gaar zijn, maar niet te hard
en er moet ook wat kookvocht onder in de pan li1sgen.
Doe wat warme gekookte rijst in een kom, schep de inhoud van de pan erop
en sprenkel daar wat saus overheen. Eventueel bestrooien met fijngeknipte
reepjes nori-wier. Warm eten.
Adres Naniwa: 5 [lue Gaillon, 75002 Parijs
Renée Pompen
of
"EERSTE ALINEA'S UIT ORANDA-MURA"
of
"1'1EEn DAN0
1 î'B s:,2 '" 1:1f '" i 11 t ,:f'° :ts:f\ 1s:# '* ?'iYhQ 'l· 1
ili t1: 'blf,. 'fit'i +:::,tç. ktl tir I.;!: diC.4 ('t;o
fujljp ·r, f" :i-tr,;: - -t 1 LII fit' n "1i: r 'E /!x'. f ih 3. :
:tN ALINEA PER PEnsooN KONDEN WE HELAAS NIET AFDRUKKEN" fl::: ::.~ • t.··
"BEVORDERT ORANDA-MURA UW (SCHRIJF)ZELFVERTROIJWEN? 11
of
"HOE MAAKT MEN IN VREDESNAAM EEN COLLAGE VAN O,PSTELLEN?"
.,.,.;
'1/
.11. i.
t-'
l
..'.i:°.
i.
a
L.
..,
\J:.
t
t,
L,_,_
........
t,
1¾. if
fi
f"
J:
?
l
C
L,
l'.J
.,t
î
t
-
'l
1)
\..
H:
cti
r:
f;
...........
.t
(j)
<
/\
~·
t,
~
t-' Oî
i :::..
'"'
l
c'
t
't.
.. -1! ..
ro
1.
t:-
il,
t
lJ-..
lu'-..
.±
{t
\:
10
lA1'<-
(,
·······•
4.,~- ·c:
t
i .. t
f:.
of
'('..
1
t
=-
e,i
..~.
/...,
tl
Il
,
1
hij mo nir?-t :-nc"'.2T (t0..n on ik bleef de rest v.:u1 de n.vond zo st.i.l en k lein
lkt0,r j2,, 5e li,j k: het.cl hij •...rel een hcetje. Het jar:ans bere ik je WP,ini g bij
een 11.:i.tr,.12,.~1.nde br,~,nd , en z0lfs lïlet <li e t e rm bluf ik al ( or:1 over d.e praktijk
van hc!t 1-,1ua::;en m~. .a:r: helemaal te zHi~1{}:?.n ) ; want vat betekent in vredes1
nE1.am 11 ui t.r:lo.2,nrl"?. InoJ.;.',,J,ncl, n,:-.:erslaa.nd, voor mij zijn o.llc brandc)n :Brand,
met :Jen hcv:fdlci-Lter e n \·I2t_,.,,1e zcn, 1:1et een hoofd.letter.
1)2,,n t1én v~1Jï nüjn beste vrisnàJnnen, jat·: el: ver!~leec;ster. Ook al zo nuttie;.
ha,=:i,r niko voor mi.:1.
nv. tuee weken ziekenhuis hacl ik al eon half jaar nocli c:
on hi:l t e ,rnmen . Hoe ,~edt ze dat toch met die 1nchtdiensten, dac;diens ten
e n hovPnd.i en no,:; eP.n vaste ·vriend An een huisdier?
11~,ar ook i\: h~b mi jn nuttice momenten. Of 1Jc ter: momenten waa.rop i k
h0slui +, nuttig te wórden. ZoaJ.s een paar ,jçi,ar geleden, nadat ik in 6én
he:i.d binnen en noPnds me zijn OerrnoRder.
ll ij scli:i:-ijv '.:::J~ ,.,:.:i.s ,
,nr:,,7 ,:r
11
Hatuurlijkn, knikte ik:, en o-p
hehei,t 1:ret een uitc;ever d.ie hela.a.s ni e t van lPzen
hj_s Jd. · ?e d.erdP 13.t.~:n uc·t een vn,as op zj_Jn hoof à door de stad ( er zat een
rocn-; ir: d.ie v:;.;,.s ) c~1 sloeg or· ec: n om{çek,~e rcle emff,er. 1.-li ~~ cl.e vierde was
ben iL düor ( bovc: .n.st.=~cuide (.1.rie ) 01:1otanrl.i(~!10d,=-n verr~·ptsn .
Hos r1.<:Ln o(/·:-:, z1.l1 .b-:: n,~~1nen vincl i k zi c lic . l1i.jn J.ot is toevallie zus,
1
j
O_p donderdag 2() novcmb0r h 2cft mevrouw J. 'I'audin Chabot die up het moment
1
werk:~aarn is als verta.;11s Le .r en -~olk vot:;J_' ui teenloTJende i.r1::.,Lat1 tics 1.•1 a:-,i..r:(JlHie;!·.Jihon i<cizaj_ :)hinbun , ~)hili_~_;s, She11 , het Hinisteric v an ~-:corwrrd. ~ch•:· :,~aken
u i tt_:;e nodig'U or ini tiat.i r:f v;.1,11 Ue werkc~-roep Verre ûostP.n vnn UP ~;tu<l.(-·nt tenvereniginc voor J.nternR.tion..,_le Be ttP.kking·en te Tieidr~n ( ~3. J. n. ) • Eisronüer
voJ.gt een samenva tti nc; van àe lezing van :uev rou~,, rra1J.din Chabo-L.
Mevrouw rJ~audin Chabot clic van ./1..morikaan::.:; ..:.. Japanse afkornf;~t i[: e n ~-·J;;i trcu,...,.
1. : .
is met een Hederlande:r.' m,=d: Pen franse achterrw..-::,.m, wil cnn al.1 ,~1::•e.:~ I.' G+. j_RtG
vertellen ov·er cJ.e huiclice r1ordtie van de vrouw in Ja~;an.
Eet is ere· moc~li,ik om de Japan8e ni tuatie vanuit het ,,,1es-Len te bc.-unrdelen. He t 1-1csten denLt v:--t.ak dat de Jaransc vrou-w ei::.-n aanz i enl.i.jL lar:·err~
:;os itie inneemt dan (le i.;,,esterse vrouw en dat 7,c ondergeschikt is
a;-1,11
cle
man. '.fanneer je echt.er kijkt naar de posi tiP van de ,Jar-a.nGiJ hn:i.l::ivrr)uw 11'1. ij Lt
dat die jn Japan veel hoc-er is c1P.n in het w0sten.
De Japanners zijn workaholics en a.:1.nf·Pzicn de man zo vres,-:lij':. H<-?.in.5..c;
thuis is wordt hij tijdons deze schaarGe urP-n als e~n vorst heh.::-,,ndr:=-:ld l:U~:. H
hij is e ast in (zijn eigen) huis. De huisvrouw he0ft d.r~ vnll00i c·A rn,1.cht.
Zi'j bepaalt dp ,·:eJdui t .-".'O:tve.n ( de man sta.at heel. het inLomen ,1.an de '.- iuis-
vrou1•1 0,f e n ontvangt op zijn beurt 11 zaY..g-e ld 11 va,n h2.~~.r ) en de !/..:h~~le
opvoedinc; van de kinderen.
Ke 1-mrdt ook VR.2.k v0orhijr;ec;~:i..~.n 0,:,.n het fP,it dat. v?eJ ·vrnuwr.:n :Ln .Jn.. ~·,a,n
nen Pvcn hoog opleidincsniveau h_,,,bhcn al3 mannen. Eet t{ovol c; v:1.n het
t'1 8..:i.r c~r zijn h'P} v:~el vruLLw2li j k_e oncle.e nencrs •
. ,·:i.c:1n:·.1..i. ;c-.ijt! inv : n,;d J_.iyi;
,P 1 den .
~rr.OUh' j_nrJ~~:r:< · :-~,d o·r:C:. r)J:'{ i~;_
:;r:: ü Lt
ln ci..'1e i·..ri:n.: ,·en °.1:·1. s ,.L~ l·,osit.i,~ v;.•,n dn
a;u1 d.:i.,~ V?.n tl€· n ,1.n doch sl0c:h l;s
5·,. : \l ;~_r.,_ l:-;
1
k~c:,_,,.,;JL.,,_1 L:in1:>· 1çv_-1r:;¼a;iir::I.'lli-1,ncl de• v:r:ow.-..r bij de :-1an l eve n. Hoe ::i.rmer lle Îétmil :i e
hoc 1,"::..11' ;er hr~t 1127,o:e=d-<:_hn1·ïe>1i.i1-~ .in ~-:ta.nd 5.s 1 ;Pl1J cv :~n .
11
Vwle:r1t ir:: óan ook
t
KENDO KAi DEN HAAG
\)
t
Vereniging voor de
KENDO
~Jii
beoefening van
IAIDÖ)[;~:il
Levende zwaardtechnieken
Stoktechnieken
Oefeningen in het
gebruik en het
hanteren van het echte
Bevordert balans en
bewegingscoördinatie
Shindo Muso-stijl kata.
Oefeningen in het
hanteren van de JO,
een stok van 123 cm
lengte, als verdediging
tegen het zwaard.
het Japanse
',
1
~
1
Il,
j
zwaardschermen
en aanverwante
sporten
~
zwaard.
Het originele Japanse
Elke zaterdagochtend
Elke zaterdagochtend
Inlichtingen
zwaardschermen in
van 9.30-11.30 uur
van 9.30-11.30 uur
telefoon 070-246581
Maandag- en woensdag-
070-463827
moderne vorm als sport,
voor de ontwikkeling
01717-8033
van lichaam en geest.
01680-27029
Bevordert het
Of kom naar de DOJO
zelfvertrouwen en de
Gymlokaal
reactiesnelheid
Thomas More Mavo
_.:;
Prinses Irene/aan 23
Elke maandag- en
Voorburg
woensdagavond
bij station Voorburg 't Loo
van 20.00-22.00 uur.
avond van 19.00-20.00 uur.
Nisei
Nikki
2.
Nu wist Ben wel,dat een snackbar niet een omgeving was,waar
je terecht kon voor een vriendelijk woord of menselijke warmte,maar toch had de manier waarop hij behandeld werd in de
snackbar ( en ei gen lijk alle winkels)
Hij was
hem zeer
dwars gezeten.
toch wel gewend geraakt aan de manier waarop men b.v.
in een Japans eethuisje met de klanten omging.
Dat was ook niet altijd een driewerf hoera voor elke klant,
di.e binnenkwam,maar in ieder geval wel een
11
irasshai.mase 11 ,
en ook werd bij het afrekenen altijd gevraagd of de klant zo
vriendelijk wilde zijn een aantal yen te betalen.
Grauw,groezelig,vies
,agressief en van alle fleur ontdaan,
dat w~ren zijn eerste indrukken bij zijn terugkomst in Nederland.
Ben was net twee dagen terug en toen had hij al ruzie op
straat.
Jongeman in B.M.W.
en met vriendin komt driest aanrijden.
Vindt,dat Ben niet snel genoeg opzij gaat.Toet.Bijna aanrijding.Ben kijkt vuil door voorruit,Jongeman stapt uit .
"Iets verkeerd?!"
"Misschien zou je even kunnen uitkijken ..
"
Fout.Veel te beleefd.
11
Voor die
lelijke kanus
van
jou, zeker."
Sprakeloos van zoveel brutaliteit,bleef Ben de Jongeman
aanstaren.
"Wat moet je nou!!
Als
je nou niet snel
oprot,zal
i.k effe
je porum verbouwen!! 11
Ben was afgedropen en pas later drong het tot hem door,dat
hij dit soort gevallen niet meer gewend was en e r
dus ook
ni.et meer adequaat op wist te reageren .
In Japan was hij nooit onheus bejegend,afgezien van de kreet
"Warui Gai j in", die hem werd toegeslingerd toen hij eens op
stap was met een groepje Amerikanen,die zich schuldig maakten aan handtastelijkheden bij voorbijlopende dames.
Of "Gaij in, Eizu", toen hij
in
Ikebukuro door een minder kuis
uitziende straat liep.
He t
was echter bij dl t
verbaal "geweld" gebleven .
'
Desalniettemin had Ben een soort achtervolgingswaanzin gehad,e e n gevoel,alsof men constant over hem aan het praten
was.
Een enk~le keer was dat ook zo,vaak niet.
Hij was
toch wel geschrokken van de manier,waarop hij
zelf
aan het generaliseren geslagen was,als zelfbescherming tegen de grote,boze Japanse wereld.
Vanaf het moment van aankomst had Ben altijd gesproken van
~! Japanners,alsof er geen individuele verschillen bestonden.
Van dat waanidee was hij pas na vier maanden af.
Vanaf die
tijd ging hij,na door Minoru ge1ntroduceerd te zijn,
met ee n groepje naar de karaoke bar.Voor 100 yen kon je daar
je eigen Soundmixplayback-show spelen en daar Ben wat Japanse smartlappen kende,werd hij snel in de groep opgenomen.
t
Yasuko zat ook in die groep.Ze rookte als een ketter,dronk
tot ze er letterlijk bij neerviel en vertrouwde Ben zonder
schroom al haar hartsgeheimen toe.
Sayuri
was een heel ander type;Ben gaf haar Engelse les en
hij had zich er altijd over verbaasd,dat zij zo vlekkeloos was.
Altijd zachtjes pratend,niet rokend,niet drinkend,beschaafd
t
lacheRd,kortom,een welopgevoede dame.Bovendien gaf ze minder om make-up,had ze een blekere huid en
,
Ook d e
11
Japansere 11
ogen.
jongens in het Karaoke groepje verschilden aanzienlijk
in karakter en uit e rlijk.
Min or u was duidelijk het oudere type;aardig,geen branie,vlot,
maar n e t
Toshiyuki
1
G
I
weer niet blitz.
was daarentegen wel blitz;enorme kuif,opzichtige
dassp e ld e n,flitsende oversized hemden,glanzend gepoetste
puntschoenen en zelfs z'n taalgebruik was een stuk hipper
dan dat van Min o ru.
Nobusuke was het kind;onvolwass e n,giech e lig,zenuwpe es je.Hij
had oo k a ltijd vieze praatjes,waarvan Ben dankbaar gebruik
j
maakt e
om z'n vocabulaire op dat gebied eens uit t e
brei.d e n.
Zo makk el ijk als Ben in de ene groep werd opgenomen,zo moei-
lijk ging dat bij andere g roep en .
Door de een werd hij geaccepteerd vanwege het simpele feit,
dat hij Japanse smartlappen kon zingen,anderen zouden he m
nooit accepteren,omdat ze vonden dat Japanners fundamenteel
anders waren dan buitenlanders.
Nare mensen .
Ljeve mensen.
Mooie mensen.
Gewone mensen.
-Bijzondere mensen.
Zoveel verschil met Nederland was er nu ook weer niet,vond
Ben.
Alleen in de super markt of zo.
Vincent Zwijsen.
h•·'•·
J1
~
7
ml
63
t
Nantembó ( = Nakahara Töshû. 1839-1925). »Katsu«, Ka lligraphie. Tu sche aut Papier H. : 149,5 cm, B. : 175 cm
Japan. Taishó -Ära , 1914. lnv . Nr . 1977- 7, OAK
KA WAHARA KEIGA, FOTOGRAAF ZONDER CAMERA.
In het kader van de jubileumviering van het museum ·., , ,;,,~,., op 16 december
weer twee belangrijke tentoonstellingen geopend
KA WAH ARA KEIGA, FOTOGRAAF ZONDER CAMERA.
CHIMU, PRE-SPAANS AARDEWERK UIT PERU.
Met deze tentoonstelling levert het museum een bijdrage aan het thema 'Nederland
Overzee' als onderdeel van de actie Nederland Museumland.
KA WAH ARA KEIGA, FOTOGRAAF ZONDER CAMERA
t
t
1
1
G
I
Keiga als documentalist voor de Nederlanders overzee.
Met de presentatie van het werk van Kawahara Keiga komt het Rijksmuseum voor
Volkenkunde met een primeur voor Europa. Eerder werd de collectie enthousiast
ontvangen in vijf Japanse musea. •
Met grote nauwkeurigheid en oog voor detail schetst Kawahara Keiga situaties uit het
dagelijks leven van het l 9e eeuwse Japan, in die tijd ontoegankelijk voor buitenlanders.
Voor de tentoonstelling is een selectie gemaakt uit ruim 1200 werken die Keiga
naliet. De bezoeker krijgt een indruk van landschappen, feesten en straatscènes
en kunstnijverheid. Een aparte groep vormen de schilderingen van planten en
dieren die de basis waren voor twee belangrijke publicaties van Von Siebold, te
weten de Fauna Japonica en de Flora Japonica.
De schilderingen van Keiga zijn van grote documentaire waarde omdat zij de enige
realistische visuele informatie vormen uit die tijd. Japan had zijn grenzen gesloten voor buitenlanders. De Nederlanders verbleven noodgedwongen op het kunstmatig -gevormde eilandje Dejima in de baai van Nagasaki. Zij waren tot ongeveer
1850 de enige groep westerlingen die -voornamelijk via Japanners- informatie over
het land konden verwerven.
Belangrijke verzamelaars als P.F. Von Siebold, J.F. van Overmeer Fisscher en J.
Cock Blomhoff, konden daarbij gebruik maken van de diensten van de schilder Keiga,
aangesteld door de plaatselijke regering.
De schilderingen, zowel op zijde als op papier uitgevoerd, werden grotendeels op
specifieke bestelling van de opdrachtgevers gemaakt, waardoor het geheel een vrij
volledig beeld geeft van het leven in Japan.
Keiga streefde een natuurgetrouwe weergave van de werkelijkheid na en concentreerde zich steeds op een bepaalde actie of gebeurtenis, waardoor ieder werk een
schat aan informatie bevat.
Bij de tentoonstelling behoren een informatieve, geîllustreerde gids ( f 7,50) en
de oorspronkelijke Japanse catalogus, volledig in kleur, met Nederlandse toelichting
( f 49,50).
j
17 decembel- 1987 tot 11 apïil 1938 in het
RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE TE LEIDEN
Openingstijden
dinsdag - zaterdag 10-17 uur
zon- en feestdagen 13-17 uur
gesloten: l januari en 3 oktober
toegang
volwassenen f 3,50
tot 19 jaar en 65+ f 2,MJK gratis
- ,1-
-·,-
TOEKOMST
i.J
t
Toelating tot de universiteit in het jaar 2000. Inschrijvingsformulier vooraankomende studenten. Vraag 12: Bent u bereid
tot de, onder punt 85 genoemde, medische ingreep?
Punt 85: ... in het verleden is gebleken, dat de "mens", die u
zelf bent en waarmee u dankzij een, men mag wel zeggen te betreuren, speling van de natuur zit opgescheept, van nul en
generlei waarde is als het gaat om studieresultaten . Om het nog
zwart-witter te stellen: menselijkheid is net zo schadelijk
voor uw studie als een kankergezwel dat is voor uw lichaam.
Enkele voorbeelden zijn, ter ondersteuning van dit denkbeeld,
zeker op zijn plaats. Vooral voor degenen onder u die nog
overtuigd moeten worden( anderen kunnen, in het kader van tijdbesparing, deze voorbeelden overslaan) .
A) Gevoelens. Stelt u zich voor: u bent een tentamen aan het
leren . Uiteraard is dat erg belangrijk. HET BELANGRIJKSTE in
uw leven van dat moment! Uw gevoel, dat als oncontroleerbare
brij uw hart in en uit glibbert, heeft lak aan het Grote Belang
van het tentamen en, nog veel erger; uit alle macht zal het
proberen uw aandacht af te leiden. Uw gevoel is uw grootste
vijand. Want, precies onder uw tentamen , raakt uw beste vriend
in de problemen en sterft uw goudvis( om over de afgrijselijkste
der afgrijselijkheden, verliefdheid, maar helemaal te zwijgen).
De ellende kan een aanvang nemen. Uren aan de telefoon met die
vriend. U bent lamgeslagen door medeleven en medelijden. Dan
de goudvis. Dood, door de w.c. gespoeld, want een begrafenis
was toch té 9verdreven. Gevolg: de rest van de dag een schuldgevoel. Gevoelens, zoals u nu wel zult begrijpen, dienen derhalve verdelgd, uitgeroeid en met de grond gelijk gemaakt te
worden.
B) Gedachten. Stelt u zich voor: naaroanleiding van uw gestorven goadvis gaat u zich verdiepen in de vraag: "Wat is de zin
van het leven?". Het juiste antwoord, namelijk "door de w.c.
gespoeld worden", komt niet in u op. Uw menselijkheid bezorgt
u verwarrende gedachtengangen en u raakt uiteindelijk zó in
de war dat u de Bijbel erop na wilt slaan, of de Koran, of uw
opa-zaliger, wiens nagelaten dagboeken in uw bezit zijn. Dit
alles wederom : ONDER TENTAMENTIJD! U leest uren en uren en
begrijpt nog steeds niets en eigenlijk steeds minder. Dit kan
wéken en in het ergste geval uw hele leven duren. U ligt dan
uiteindelijk op uw sterfbed en logisch, als iemand u dan vraa g t
wat de zin van uw leven was, dan is uw antwoord : een goudvis.
Menselijkheid moet dus geëlimineerd worden. Dit is mogelijk
dankzij een tweetal kleine operaties.
1. Een roestvrijstalen pantsertje wordt om uw hart geplaatst.
2. Men verwijdert het begrip"?" uit uw hersenen .
Dit ter perfectionering van de student in het bijzonder en in
het belang van de mensheid in het algemeen . Ga nu terug naar
vraag 12 en kruis uw antwoord aan.
0 ja
A-M.Bisdom.
-
1,o -
GA nee
+
Japans reisbureau TOZAI TRAVEL
Nieuwe Zijds Voorburgwal 175, 1012 RK Amsterdam tel. 020-262272/256052
REISMOGELIJKHEDEN NAAR JAPAN / VERRE OOSTEN
1. TOKYO / OSAKA / SEOUL via de Pool In 16 uur; 45 dagen geldig.
Vertrek woensdag, donderdag
vrijdag, zondag. Heen- en/of terugreis mogelijk via de Zuid
Vertrek op dinsdag naar Seoul. ( vanaf juni)
Stopovers mogelijk in Taipei, Hongkong, Bangkok, Singapore, Delhi (toeslag 1e stop: / 250,v .a. 2e stop: / 135,- per stop; Jakarta stop mogelijk voor / 500,- extra.
*Tokyo/ Osaka met stop In Peking
*,
*
2. TOKYO / OSAKA / FUKUOKA / SEOUL via de Pool In plm. 16 uur; 45 dagen geldig.
Vertrek dinsdag, donderdag en zaterdag.
3. TOKYO / OSAKA vla Bangkok In 22 uur; 1 jaar geldig.
Vertrek op maandag en vrijdag, met stop in Delhi en Bangkok
met stop in Delhi, Bangkok, Manila / Hongkong en Taipei
of TOKYO / FUKUOKA, idem; met stops in Delhi, Bangkok, Hongkong en Taipei
4. TOKYO / OSAKA vla Singapore; 1 jaar geldig.
Vertrek elke dag behalve donderdag
tarief met 2 stopovers
met 4 stopovers
Aantrekkelijke stopover programma's in diverse steden.
Keuze uit: Bangkok, Bombay, Caïro, Singapore, Hongkong, Taipei, Malediven, Colombo.
Op de heenreis (1 gratis) overnachting, wanneer er geen aansluiting is
ex-Japan: met Singapore stop
met 2 stops
N.B. Extra retourticket Singapore-Jakarta mogelijk voor / 548,-.
met 3 stops
5. TOKYO via Colombo; 1 jaar geldig.
Vertrek op vrijdag (1 overnachting Colombo nodig) ol woensdag (3 overn. Colombo nodig).
Stopover mogelijk in Colombo.
6. TOKYO / OSAKA via Londen en de Pool; 1 jaar geldig.
Vertrek dagelijks.
retour
f 2800,-
retour
/ 3450,-
retour
, 2800,-
enkel
retour
f 3900,/ 2115,, 2020,-
, 4230,, 3380,-
/ 1680,-
, 2690,, 2950,-
/ 1585,, 1850,, 1955,-
f 1670,-
/ 2390,-
Tokyo / 1595,Osaka / 1660,v.a. Japan / 1675,-
, 3190,- ·
/ 3290,, 3250,-
7. TOKYO/ FUKUOKA / OKINAWA via Taipei; 1 jaar geldig.
Vertrek via Dubai op zondag. Stopover mogelijk in Taipei en Dubai.
Amsterdam-Taipei-Tokyo (via Taipei)-New York-Amslerdam of vv, (met max. 1 stop in Taipei).
/ 1625,-
, 2690,, 3570,-
8. TOKYO / OSAKA / FUKUOKA via Frankfurt en Hongkong; 1 jaar geldig.
Vertrek maandag, woensdag, vrijdag en zaterdag. Stopovers Hongkong en Taipei.
Vanuit Japan zelfde tarief. (tarief juni 1/m okt.: enkel/ 1600,- / retour/ 3200).
/ 1390,-
, 2750,-
/ 1595,/ 1895,-
/ 2575,-
9. TOKYO via Kuala Lumpur; 1 jaar geldig.
Vertrek donderdag. Op de heenreis 1 overnachting in Kuala Lumpur nodig.
Stopovers in Kuala Lumpur, Penang, Hongkong, Taipei.
v.a. Japan
10. TOKYO/ OSAKA / FUKUOKA / NIIGATA / SEOUL via Seoul; 1 jaar geldig.
Zuidroute vertrek woensdag, zondag. Stopover in Zürich en/of Seoul.
Poolroute vertrek dinsdag, donderdag, zaterdag. Stopover in Parijs en/of Seoul.
Studententarief
v.a. Japan
11. Tokyo, via Karachi, vertrek vrijdag (of dinsdag met 1 overnachting Karachi)
Peking / Manila, Bangkok à / 100,- per stop.
Alle tarieven zijn onder voorbehoud.
/ 1265,- f 2530,, 1375,- , 2640,, 1210,- , 2310,idem
/ 2650,-
.
CAMINO
REAL
DOELENSTEEG 8 LEIDEN 071 - 149068
TaTanukiKi 1987-1988--2